In ons handwerkcafé noemen we het 'schoolreisje'. Het heeft er ook wel iets van weg; we zijn opgewonden over het vooruitzicht een leuk uitje te maken, meestal is het leerzaam, we proppen ons met zijn allen in zo min mogelijk voertuigen, we nemen wat mee voor onderweg. We hebben veel plezier, bewonderen van alles en als we dan ook nog iets moois kunnen aanschaffen zijn we net kinderen in een snoepwinkel.
![]()
Deze keer konden we dank zij de goede contacten van Jan en Joke Trebbe van het
Borduurparadijs naar de weverijen van
Vaupel & Heilenbeck in Wuppertal. Bij ons in het café borduren veel vrouwen op het band van deze weverij.
Wij reden vanuit Waddinxveen met twee auto's en vanuit Capelle aan de IJssel vertrok een derde auto. Om zeven uur in de auto! De fabriek en het magazijn zijn op verschillende locaties gehuisvest. We mochten alles bekijken.
Wie een enorm bedrijf verwacht, komt bedrogen uit, Vaupel en Heilenbeck is een klein familiebedrijf, waar slechts enkele personeelsleden werken.
![]()
![]()
Om half elf reden we het terrein van Vaupel & Heilenbeck op. Het pand is direct gelegen aan de rivier de Wupper, en de beroemde 'Schwebebahn' zoeft op enkele meters voorbij de ramen waar bestellingen worden klaargemaakt.
Kijk! De taart stond al klaar!
![]()
Er was zelfs echte 'Kuchen' en koffie. Daar waren we na zo'n rit natuurlijk wel aan toe. Ondertussen keken we onze ogen uit! Zo veel voorbeelden van borduurwerk op band. De ruimte waar we koffie dronken was voornamelijk met kerstkleuren gedecoreerd, maar in andere kamers en hoekjes kwamen we andere seizoen thema's tegen.
Na de koffie reed de eigenaar ons naar de weverij, door een doolhof van straten en straatjes, met mooie oude huizen. De weefgetouwen van de weverij zijn meer dan honderd jaar oud. De ruimte tussen de getouwen is heel smal, zodat daar rondlopen met twaalf mensen en foto's maken een leuke uitdaging werd.
![]() |
| In het 'schuitje' bevindt zich de inslag draad |
![]() |
| Hier zie je een band met ingeweven patroon ontstaan |
![]() |
| de achterkant van het weefgetouw |
![]() |
Hoog boven in de machine liggen de ponsplaten
die het patroon bepalen |
![]() |
via draden en uiteindelijk metalen dunne staafjes
gaan de kettingdraden omhoog of juist naar beneden |
![]() |
Het weven van linnenband is een uitstervend beroep..
deze meneer is 'eigenlijk' al met pensioen, maar er is
geen opvolger.. |
![]() |
dit is een jongere machine waarop het aïda band
wordt geweven |
![]() |
Opslag van garens, geïmporteerd uit voornamelijk
Frankrijk en Italië. |
De getouwen weven verschillende banden tegelijkertijd, zodat je op een machine wel vier of vijf verschillende kleuren kon zien. De spoelen schieten heen en weer tussen de gespannen kettingdraden (lengtedraden). De inslag (breedte draad) wordt van links naar rechts en van rechts naar links tussen de kettingdraden door gehaald, en de ponskaarten bovenin ervoor zorgen dat er een patroon ontstaat in het weefwerk. Deze ponsplaten lijken wel wat op de kaarten die je bij een draaiorgel ziet. De ponsplaten worden aan elkaar bevestigd, wat een heel nauwkeurig werkje is. Passen de platen niet netjes aan elkaar, dan gaat het mis bij de getouwen.
![]()
![]()
De platen worden opgeslagen met een stukje van het geweven band er aan, zodat het in een oogopslag duidelijk is welk motief de ponsplaat heeft.
Het maken van de ponsplaten wordt uitbesteed; er zijn nog maar weinig bedrijven die dit kunnen.
![]() |
Vanaf de paktafel waar bestellingen worden klaargemaakt
voor verzending zie je door het raam af en toe de Schwebebahn
voorbij zoeven. |
Eenmaal terug op de locatie van de kantoren en het magazijn, mochten we winkelen! Wat een onmogelijke keuze: wat is nu het allerleukst, welke neem ik beslist mee, en hoeveel (centi)meter?
![]() |
| leuke hebbedingetjes |
![]() |
De retriever kwispelde, maar vertrouwde de boel niet,
bleef harpstijf met zijn kop op zijn knuffel liggen;-) |
De voorbeelden in de showrooms gaven in ieder geval genoeg inspiratie voor maanden borduurplezier.
![]() |
| v.l.n.r. Annely, Jan Trebbe, Joke Trebbe, Marianne |
Met dank voor de dames die wel wilden rijden, zij moesten tenslotte 500 kilometer sturen. Het was een geweldige dag uit.
foto's: Lilian, Helga en Annely
Railroaden. Heb je weleens van deze term gehoord? Wat bedoeld wordt als we het over railroaden hebben in verband met borduren is dat de draden borduurgaren netjes naast elkaar liggen, zoals de rails van een treinspoor: een railroad op zijn Engels. Een goede Nederlandse naam voor dit fenomeen ken ik niet. Ik houd me aanbevolen om een correcte Nederlandse naam hiervoor te horen.
